Inhoudsopgave Binnenapparatuur en Schema's

Met de naam "bloktoestel", duidt men niet één speciaal beveiligingstoestel aan, maar de samenbouw van meerdere apparaten. Een bloktoestel bestaat uit een ijzeren kast, blokkast genaamd, waarin electrische sloten zijn geplaatst, waarvan men de stand door afneembare ronde venstertjes in de voorwand van de kast, kan waarnemen.

Elektrisch slot voor wisselstroom figuur 1 t/m 4

Vervolg van deel 1 met het elektrisch slot voor wisselende sluiting

Elektrisch slot voor wisselstroom met wisselende sluiting figuren 1 en 2

De blokkast dient voor opname van electrische sloten en de inductor. Verder worden er de wekkers en de wekknoppen tegen gemonteerd. Zoals reeds elders gezegd, vormen al deze onderdelen tezamen het bloktoestel.

De Blokkast, figuren 1 t/m 6

De blokinductor dient voor het opwekken van een wisselstroom ten behoeve van het sluiten en vrijmaken van de electrische sloten in de blokkast. Door onderbreking wordt deze stroom ook vervormd tot een pulserende gelijkstroom. waarmede de later te bespreken blokwekkers in werking kunnen worden gesteld.

De Blokinductor, figuur 1 t/m 5

De Blokinductor, figuur 6 t/m 12

De blokwekker en wekknop dienen voor het wisselen van wekkerseinen, voorgeschreven in het Blokreglement.

Blokwekker, wekknop en noodknop, figuur 1 t/m 5

He schematisch tekenen van een stroomloop.
De schema's die van een bepaalde schakeling getekend worden, zijn te onderscheiden in montageschema's en stroomloopschema's. De montageschema's worden soms nog weer onderscheiden naar de aard van de toestellen, waarvan zij de montage weergeven. Zo wordt b.v. het montageschema van een bloktoestel blokschema genoemd.

Het schematisch tekenen van een stroomloop, figuur 1 t/m 5

Het schematisch tekenen van een stroomloop, figuur 6

Vaak stelt een beveiligingsschakeling de eis, dat een wisselstroomvenster alleen geblokt kan worden, nadat een tweede wisselstroomvenster vrij gemaakt is . Aan deze eis kan voldaan worden door gebruik te maken òf van afzetcontacten, òf van (later te bespreken) schuiven. Is tevens de eis aanwezig, dat beide vensters gelijktijdig geblokt worden, dan moet men de drukhefbomen daarvan, op nog te bespreken wijze, koppelen. Behoeft één van beide vensters niet op inrichtingen.te werken die onder de blokkast zijn aangebracht, dan kan men dit venster ook uitvoeren als ,,wissel- stroomblokknopsper" (ook wel genoemdl,,wisselstroombóvenvenster"), Het wordt dan bóven het wisselstroomvenster geplaatst, waarmee het tezamen moet worden geblokt, Beide vensters worden met dezelfde drukhefboom bediend. Een wisselstroomblokknopsper komt, wat de werking betreft, zeer veel overeen met een wisselstroomvenster.

Wisselstroomblokknopsper, figuur 1 t/m 6

Vaak stellen de beveiligingsschakelingen de eis, dat vensters gelijktijdig worden gedrukt. Men brengt dan tussen de drukhefbomen van deze vensters koppelingen tot stand.

vensterkoppelingen, figuur 1 t/m 8

Men kan de mogelijkheid om een venster te bedienen, zowel langs electrische als langs mechanische weg afhankelijk maken van de stand van andere, in dezelfde post aanv/ezige vensters.

Schuiven figuur 1 t/m 3

De bedienbaarheid van een venster kan op verschillende manieren afhankelijk gemaakt worden van de stand van wissels en seinen. Worden de wissels of de bedieningsinrichtingen daarvan, of de bedieningsinrichtingen van seinen, met sloten vastgelegd, dan wordt voornoemd verband verkregen door de ondersluitpen van het betrokken venster te laten werken op de schieter van een mechanisch slot, dat, naast de drukpen, in de blokkast is gemonteerd.

Mechanische Slot in Bloktoestel figuur 1 t/m 6

Sleutelcontactkastje figuur 1 t/m 5

Sleutelcontactkastje met Relais figuur 1 t/m 4

Het electrisch slot voor gelijkstroom (gelijkstroomvenster) wordt in de regel gebruikt om in een beveiliging medewerking van de trein te verkrijgen. Het wordt b.v. toegepast voor het zolang vastleggen van een z,g, wisselstraat, tot de trein deze in zijn geheel is overgereden, waarbij het venster aangeduid wordt als ,,wisselstraatvenster".

Het electrisch slot voor gelijkstroom, figuur 1 t/m 5

Het electrisch slot voor gelijkstroom figuur 6 t/m 13

De gelijkstroomblokknopsper, die op dezelfde wijze als de wisselstroomblokknopsper in een ìjzeren kastje boven de vensters geplaatst en met één of meer drukhefbomen daarvan verbonden is, dient in de regel, evenals het gelijkstroomvenster, om in een beveiliging medewerking van de trein te verkrijgen.

De Gelijkstroomblokknopsper figuur 1 t/m 8

Een relais kan bestaan uit een electromagneet, waarvan zowel het aantrekken als het afvallen van het anker contacten doet sluiten of verbreken, m.a.w. een electromagnetisch schakelapparaat, waarmede stroomketens kunnen worden verbroken of gesloten. Bl; de N.S. zijn ook relais in gebruik waarvan de werking berust op het opwekken van een draaiveld dat een trommelanker doet draaien, hetgeen het sluiten, ondersch. verbreken van contacten tot gevolg heeft.

Relais met omkeerbare contacten, figuur 1 t/m 10

Relais met omkeerbare contacten, 2e blad

Amerikaans Gelijkstroomspoor(staaf)relais, figuur 1 t/m 6

Gelijkstroomspoorstaafrelais type V.E.S, figuur 1 t/m 7

In de enkele gevallen, waarin tot nu toe bij de N.S. relais voor algemene doeleinden (dus géén spoorstaafrelais) met wisselstroom bekrachtigd moeten worden, maakt men gebruik van relais vanV.E,S.-fabrikaat, die wat bouw en afmetingen betreft zeer veel overeenkomen met de reeds besproken gelijkstroom V.E.S.-relais, die eveneens voor algemene doeleinden worden toegepast.

Amerikaans Wisselstroom Spoorstaafrelais, motorrelais type GRS figuur 1 t/m 6

Wisselstroom spoorstaafrelais type VES figuur 1 t/m 8

Zoals reeds elders vermeld, dient de geïsoleerde spoorstaaf om de trein automatisch een of andere werking in electrische toestellen van een post teweeg te doen brengen,

Modelbladen geisoleerde spoorstaaf schakelingen figuur 1 t/m 8

Tot de eerste toestellen waarmede in blokposten de seinpalen bediend konden worden en waarbij mechanisch verband gelegd is tussen de handels waarmede deze seinpalen bediend worden en de electrische sloten van het blokstelsel, behoren de z.g. semafoorwinders.

De semafoorwinder figuur 1 t/m 5

Van het bedieningstoestel, model Siemens en Halske (kortweg S. en H. toestel genoemd) bestaat het frame uit twee gegoten ijzeren zijstukken, de poten, welke gekoppeld v/orden door twee U-balken. De handels waarmede de seinen, wissels, enz. bediend worden, draaien om korte asjes, die aangebrachl ziiî in z.g. handelhuizen. Deze handelhuizen worden met bouten aan de hierboven genoemde U-balken bevestigd. De breedte welke voor het aanbrengen van een handelhuis nodig is, noemt men een ,,veld" en bedraagt 10 cm.

Bedieningstoestel Model Siemens en Halske figuur 1 t/m 7

Het z.g. linialenschema van een bedieningstoestel model S. en H. waarmede de seinen en wissels, voorkomende op het emplacement bediend worden.

Bedieningstoestel S en H Linealenschema, figuren 1 t/m 6

Teneinde de afmetingen van een bedieningstoestel te beperken, kan men in bepaaide gevailen krukjes voor drie standen toepassen. Deze krukjes, waarvan de normale stand overeenkomt met die van de krukjes voor twee standen, kunnen zowel 48o naar links als 48o naar rechts worden , omgelegd en in beide gevallen een liniaal 20 mm naar links doen bewegen. Het krukje werkt dan dus op twee linialen.

Bedieningstoestel Model Siemens en Halske Tekeningenblad 28 figuur 1 t/m 9

Een liniaal, die niet slechts door het omleggen van één bepaald krukje bewogen wordt, maar haar beweging van verschillende kruk;es ontvangen kan, noemt men een ,,gemeenschappeiijke" liniaal.

Bedieningstoestel Model Siemens en Halske de gemeenschappelijke lineaal figuur 1 tm 4

20-Bedieningstoestel Model Siemens en Halske de gemeenschappelijke lineaal deel 2 figuur 5 t/m 8

De wisselhandels in het S. en H.-bedieningstoestel zijn alle openrijdbaar, d.rv.z. van elk handel is de schijf en de steel lost-vast met elkaar verbonden, zodat de schijf, indien het u'issel wordt opengereden, de beweging van de trekdraden volgen kan. Zoals hierna blijken zal, is openrijden bij dit handel ook rnogelijk, indien het handel in een van zijn eindstanden door een van de linialenkast uit bewogen sluitpen is vastgelegd

Bedieningstoestel Model Siemens en Halske het wisselhandel figuur 1 t/m 9

Het grendelhandel dient, zoals de naam reeds aangeeft, ter bediening van een grendel.

Bedieningstoestel Model S en H, het grendelhandel en de koppeling daarvan met de wisselhandel(s) figuur 1 t/m 8

Evenals bij het hiervoor besproken grendelhandel zijn bij het seinhandel schijf en steel d.m.v. bouten of schroeven vast met elkaar verbonden. Voor de eventuele sluitingen van het seinhandel worden ronde sluitpennen gebruikt.

Bedieningstoestel Model S en H seinhandel figuur 1 t/m 9

Bedieningstoestel Model S en H overwegboomhandel figuur 1 en 2

Het verband tussen de blokkast en de linealenkast

De mechanische blokknopsper dwingt de wachter een seinhandel. minstens éénmaal te bedienen, alvorens hij het er bij behorende venster blokt. De mechanische handelsper draagt zorg, dat een op,,veilig" gestelde seinpaal, na op ,,onveilig" te zijn teruggebracht, niet weer op ,,veilig" kan worden gesteld, alvorens het venster dat op het betr. seinhandel werkt, geblokt en daarna weer vrijgemaakt is. In elke periode, gedurende welke dit venster vrij is, kan bedoeld handel dus hoogstens éénmaal bediend worden,

Blokknop en Handelsper, figuur 1

Blokknop en Handelsper 2e blad, figuur 1 t/m 5

De koppeling tussen sein- en wisselhandeis, zoals tot dusver besproken, waar- borgt alleen maar het onbedienbaar zijn van de betrokken .ù/issels gedurende de stand ,,veilig" van de seinpaal. Zodra deze in de stand ,,onveilig" is terug- gebracht, kunnen de wissels weer bediend worden. Weliswaar verbieden de voorschriften te vroege teruglegging, indien tenminste geen bijzondere voor, zorqgenomen niet.

Bedieningstoestel Wisselstraatvasthouding figuur 1 t/m 7

De beveiliging van een aansluiting van drie dubbelsporige baanvakken waar naar alle zijden Blokstelsel III in gebruik is, heeft in de loop der jaren nogal eens een wijziging ondergaan. Achtereenvolgens zullen een drietal uitvoeringen behandeld worden, zoals die in gebruik waren en ten dele nog zijn. In het hiernavolgende wordt cle wachter van de post bij de aansluiting een' voudigheidshalve P genoemd.

Beveiliging van een dubbelsporige aansluiting figuur 1 t/m 8

Zowel de derde as (ook wel ,,vleugelas" genoemd), als de hierna te behandelen nokkencombinatie voor + en -- sluiting van een wisselhandel met behulp van één as, heeft ten doel de capaciteit van een bedieningstoestel model S. en H., met name het aantal der daarin plaatsbare handels, te vergroten.